Lomera, Zuid-Kivu: Eerst de goudkoorts, dan cholera

Eerst de goudkoorts, dan de cholera

De goudkoorts werd aangewakkerd door de economische onzekerheid en werd versterkt door de gevechten tussen de gewapende groep M23/AFC, het Congolese leger (FARDC) en hun bondgenoten van de Wazalendo-militie. Het veranderde Lomera in een trekpleister voor duizenden mensen op zoek naar werk en het financiële succes.  In slechts enkele maanden tijd is het aantal inwoners gestegen van 1.500 tot meer dan 12.000. Het dorp is nu een grote chaos van putten, mijnen en geïmproviseerde onderkomens.

“We leven in super moeilijke omstandigheden, met weinig ruimte, maar we maken er het beste van, want we moeten overleven”, zegt Chiza Blonza, 45, die zijn boerderij in Walungu (ongeveer 90 kilometer verderop) heeft verlaten om in de mijnen te komen werken. 

Elke dag komen er nieuwe mensen bij die zich in de overvolle schuilplaatsen proppen, soms wel 20 mensen per kamer. Het was gewoon een kwestie van tijd voordat er een gezondheidsramp zou gebeuren. “Alle factoren die een cholera-uitbraak kunnen veroorzaken, zijn hier aanwezig”, zegt Matilde Cilley, medisch adviseur van het project voor AZG. “We zien extreme overbevolking, een schrijnend gebrek aan schoon water, openbare ontlasting op de heuvels en een totaal gebrek aan afvalbeheer.” 

Niet veel later ontstond er een cholera-uitbraak

Cholera komt veel voor in dit deel van de DRC en het meer is besmet met de bacterie, hoewel een epidemie van deze omvang toch ongebruikelijk is. De eerste 13 gevallen in Lomera werden op 20 april gemeld. In twee weken tijd is dat aantal met meer dan 700% gestegen tot 109 gevallen, een aantal dat waarschijnlijk nog te laag is. Op dit moment zijn 95% van de cholera-gevallen in het gezondheidsgebied van Katana, dat meer dan 275.000 mensen telt, in deze plaats geconcentreerd. AZG was de belangrijkste internationale organisatie die in actie kwam en startte op 9 mei met een noodhulpoperatie. De teams hebben keihard gewerkt om de epidemie onder controle te krijgen. In slechts vier dagen zijn meer dan 8.000 mensen ingeënt, maar omdat er niet genoeg vaccins waren, kon maar één dosis worden gegeven in plaats van de aanbevolen twee. 

Meer dan 600 mensen, onder wie een groot deel in kritieke toestand, werden behandeld in een cholera-behandelingscentrum (UTC), een tijdelijke structuur met 20 bedden die door AZG werd opgezet. 

“De meeste van onze patiënten werken in de mijnen, waar ze besmet water uit het meer gebruiken om goud uit de grond te halen, waardoor ze in aanraking komen met de bacterie”, zegt dr. Théophile Amani, arts bij AZG in Lomera. "Door het zware werk en het hoge alcoholgebruik zijn veel mensen al uitgedroogd voordat ze besmet raken. "

Het belang van hygiënekits en gezondheidsvoorlichting

Na hun behandeling krijgen de patiënten van de AZG-teams hygiënekits – een emmer, waterzuiveringstabletten en zeep – en voorlichting en essentiële informatie om toekomstige infecties te voorkomen.

Bonheur Maganda, 25 jaar, afkomstig uit Kabamba, is een van die patiënten. Hij kwam in de mijnen werken om zijn kinderen te onderhouden en vertelt dat veel van zijn collega's ook ziek zijn geworden. “Zonder AZG zouden velen zijn gestorven”, zegt hij. “De gezondheidsvoorlichter heeft me uitgelegd hoe belangrijk het is om mijn handen met schoon water te wassen en op mijn eten te letten. Ik zal deze tips met de anderen delen.” 

AZG heeft ook een waterzuiverings- en distributiestation aan de oever van het meer geïnstalleerd, dat ongeveer 60.000 liter drinkwater per dag levert. In het kamp zijn 100 latrines en 25 handwasplaatsen onder toezicht van gezondheidsvoorlichters ingericht, met name in restaurants en openbare plaatsen. Het actief opsporen van contacten en de preventieve behandeling van mensen die aan cholera zijn blootgesteld, waren essentieel om de verspreiding in te dammen.
De noodhulp van AZG wordt binnenkort overgedragen aan andere partners, maar er moeten dringend duurzame oplossingen worden gevonden om de toegang tot drinkbaar water te blijven garanderen. 

“Zonder flinke investeringen in water, sanitaire voorzieningen en hygiëne (WASH) kunnen dit soort uitbraken steeds weer gebeuren”, zegt Muriel Boursier, projectcoördinator in Bukavu. “Op dit moment is de dichtstbijzijnde waterput drie kilometer verderop. Internationale partners en lokale autoriteiten moeten samenwerken om duurzame oplossingen te vinden.”

Gezien de constante stroom van mensen die komen en gaan, zijn er ook nieuwe leveringen van vaccins nodig om de bevolking te beschermen. [

Logistieke uitdagingen vormen bijkomend probleem

“Zuid-Kivu – en het oosten van de DRC in het algemeen – heeft te maken met enorme logistieke uitdagingen om essentiële medische benodigdheden, zoals vaccins, medicijnen en apparatuur, te krijgen waar ze het hardst nodig zijn”, zegt Muriel Boursier.

"Hoewel de onveiligheid zeker een rol speelt, heeft de sluiting van de luchthavens van Bukavu en Goma een nog grotere impact gehad, waardoor we veel minder hulp kunnen brengen. Internationale bezuinigingen op humanitaire hulp zorgen er ook voor dat er minder medische spullen beschikbaar zijn en dat die moeilijker verspreid kunnen worden. We vragen de autoriteiten en internationale partners om alles op alles te zetten om de toegang te herstellen en de gezondheidszorg te steunen bij de vele noodsituaties waar de regio nu mee te maken heeft. "

De strijd tegen cholera blijft een prioriteit voor Artsen Zonder Grenzen in de DRC. Alleen al in 2024 hebben onze teams in samenwerking met lokale gezondheidsautoriteiten en gemeenschappen meer dan 15.000 cholera-gevallen behandeld, waardoor levens konden worden gered en de verspreiding van de ziekte kon worden tegengegaan.