Voor wie in gevangenschap leeft kan een eenvoudige balpen soms meer goed doen dan geneesmiddelen

Op een ochtend in mei 2019, onder de mistroostige hemel boven de wijk Janzour in de Libische hoofdstad Tripoli, hangt een vrouw haar kleurrijke wasgoed te drogen in het ochtendbriesje op haar terras. Aan de overkant van de straat zitten meer dan honderd vluchtelingen en migranten opgesloten achter de prikkeldraad en de vieze muren van het detentiecentrum van Anjila.

Buiten komt een team gezondheidswerkers van Artsen Zonder Grenzen aan bij het streng bewaakte centrum. Ze hebben geneesmiddelen, extra rantsoenen en een doos schriftjes bij zich. Hun doelstelling voor vandaag? De fysieke pijn verlichten van de gevangen vluchtelingen en migranten. Zij worden gedwongen te leven in armoede en mensonwaardige omstandigheden en lijden onder meer aan angststoornissen, slapeloosheid en depressie. We bieden aan hen vitale geestelijke gezondheidszorg.

Een spelletje ‘OXO’ als therapie

“De gedetineerden zijn constant in gedachten verzonken. Ze zitten immers opgesloten op een plaats waar ze haast niets kunnen doen”, licht Hisham Sofrani toe, die als sociaal assistent werkt voor Artsen Zonder Grenzen. “Wie in een bijzonder hachelijke situatie vastzit en geen keuzes of opties meer ziet, blijft gebeurtenissen uit het verleden in het hoofd afspelen, vooral dan de meest negatieve.”

Mentale stimuli – schrijven, tekenen of een spel als ‘OXO’ spelen – kan therapeutisch werken en de mensen de kans bieden zich uit te drukken. Dat helpt hen om de gevaarlijke omstandigheden waar ze dagelijks mee geconfronteerd worden het hoofd te bieden. Het kan ook sociaal contact in de hand werken met andere gedetineerden uit andere landen en met andere ervaringen. Voor wie in gevangenschap leeft, kan een balpen soms meer troost bieden dan geneesmiddelen.

Terwijl de artsen de patiënten screenen op ziektes als luchtwegeninfecties, schurft of tuberculose, komt een kleine groep buiten het centrum samen voor een gesprek met een consulent. Samen bespreken ze de oorzaken van stress, de verwante problemen, zoals slapeloosheid, en hoe ze ermee moeten omgaan.

Daarna volgen ademhalings- en fysieke oefeningen. Iedereen is aandachtig, en op sommige gezichten verschijnt zelfs een glimlach. Ze krijgen weer een levendige blik.

“Per slot van rekening hebben deze mensen niet alleen nood aan een arts. Ze willen ook weten dat er ergens nog iemand is die zich over hen ontfermt en behandelt met de waardigheid die ze verdienen”, besluit Sofrani.