5 redenen waarom de globale COVID-19-respons beter af is zonder patenten van farmabedrijven
India en Zuid-Afrika hebben een baanbrekend voorstel ingediend bij de Wereldhandelsorganisatie. De twee landen stellen voor om tijdens de COVID-19-pandemie de regels rond intellectuele eigendom te versoepelen, zolang nog geen wereldwijde groepsimmuniteit is bereikt. Die patenten laten farmabedrijven toe om eenzijdig de productie van vaccin, medicijnen of medisch materiaal te bepalen, alsook te bepalen wie wanneer toegang krijgt tot een vaccin, medicijnen of medisch materiaal en aan welke prijs. Een honderdtal landen tonen interesse, maar de VS en de Europese Unie waaronder België, verzetten zicht tegen dit voorstel.
Op 10 december hernemen de gesprekken tussen de Wereldhandelsorganisatie en overheden over de hele wereld. Artsen Zonder Grenzen ondersteunt de oproep van India en Zuid-Afrika en roept alle regeringen op: maak het mogelijk om patenten en monopolies “on hold” (of op non-actief) te zetten tijdens deze pandemie. Het moment is nu gekomen om de volksgezondheid en het leven van de mensen te verkiezen boven de zakelijke belangen van farmaceutische bedrijven.
We geven 5 redenen waarom overheden over de hele wereld het voorstel van Zuid-Afrika en India moeten aannemen.
1 Betaalbare en toegankelijke vaccins voor iedereen
Door de farmaceutische monopolies op COVID-19 geneesmiddelen te doorbreken, kunnen er sneller betaalbare versies van vaccins en medische hulpmiddelen op de markt komen. Op dit moment kunnen farmabedrijven via de monopolies de prijzen kunstmatig hoog houden, zodat een groot deel van de wereldbevolking wordt uitgesloten. Alle medicijnen, vaccins en medische hulpmiddelen voor COVID-19 zouden betaalbaar moeten zijn voor iedereen die ze nodig heeft. Een pandemie is niet het moment voor geldbejag. Mensenlevens boven winst.
2 Wereldwijde groepsimmuniteit = ook de lage-inkomenslanden
India en Zuid-Afrika vragen dat de opheffing van het intellectueel eigendomsrecht van kracht blijft totdat het grootste deel van de wereld groepsimmuniteit heeft bereikt. Met andere woorden, niet enkel de rijke landen, die het vaccin kunnen betalen, maar ook lage-inkomenslanden. We kunnen voorkomen dat een nieuwe hiv/aids-pandemie zich herhaalt. Enkel mensen in hoge-inkomenslanden konden (en kunnen!) levensreddende geneesmiddelen betalen, terwijl miljoenen mensen in ontwikkelingslanden moesten sterven, ondanks het bestaan van betaalbare medicijnen. De reden? Patenten, eigendomsrecht van de farma op de medicatie.
3 Farma mag de controle over een pandemie niet bepalen, overheden wel
Tijdens de COVID-19-respons van de voorbije maanden kregen medische actoren en overheden te kampen met intellectuele eigendomsbarrières voor essentiële apparatuur zoals maskers, ventilatiekleppen, cruciale onderdelen van testkits en andere vitale apparatuur waar we tijdens de pieken van de pandemie enorme tekorten van hadden. Door de intellectuele eigendom van de medische hulpmiddelen tegen COVID-19 te schrappen, nemen we de controle over de pandemie terug van de farma.
4 De COVID-19-respons zal versnellen
Monopolies op COVID-19-medicijnen, vaccins, gereedschappen en apparatuur moeten vermeden worden om de wereldwijde samenwerking op te zetten die nodig zal zijn om deze pandemie te verslaan. De huidige intellectuele eigendom beperkt waar deze levensreddende medische hulpmiddelen kunnen worden verkocht en wie ze kan produceren, en houden de prijzen meestal torenhoog. Hoe meer fabrikanten en leveranciers, hoe sneller overheden en medische actoren over de hele wereld toegang krijgen tot COVID-19-medicijnen en medische hulpmiddelen om meer levens te redden.
5 Niet vertrouwen op de goede wil van farma
Vertrouwen op de goede wil farmaceutische bedrijven die over exclusieve rechten beschikken, is niet de oplossing in een wereldwijde pandemie. Gilead, de patenthouder op remdesivir, het enige medicijn dat tot nu toe is goedgekeurd voor de behandeling van COVID-19, heeft het in de meeste landen een woekerprijs van 2.340 dollar voor een behandeling van 5 dagen. Maar Gilead heeft meer dan 70 miljoen dollar aan publieke fondsen ontvangen om remdesivir te ontwikkelen. En bovendien heeft onderzoek aangetoond dat het geneesmiddel kan worden geproduceerd voor slechts 9 dollar per kuur.