Taboes overwinnen voor een positieve seksuele gezondheid van vrouwen

Een goede seksuele en reproductieve gezondheid is belangrijk voor de levenskwaliteit van alle mensen. Om dit te garanderen voor cisgender en transgender vrouwen en meisjes over de hele wereld, zijn er echter veel uitdagingen.

Anticonceptie, bescherming tegen seksueel overdraagbare aandoeningen, kraamzorg, veilige abortuszorg, counseling en instrumenten voor zelfzorg zijn essentiële elementen die ervoor zorgen dat vrouwen een actief en positief seksueel leven kunnen leiden, zonder lichamelijk of psychisch lijden. Taboes en angsten in de gemeenschap, bij vrienden en familie, en zelfs bij de vrouwen zelf werpen jammer genoeg een negatief licht op deze thematieken waardoor het welzijn van vrouwen belemmerd wordt.

Vooral ongehuwde vrouwen, adolescenten en meisjes, sekswerkers, vrouwen uit de LGBTQIA+ gemeenschap of vrouwen die al gestigmatiseerd worden, hebben kans om uitgesloten te worden van informatie, zorg en ondersteuning.

De voorbije jaren heeft Artsen Zonder Grenzen (AZG) verschillende projecten opgezet in kader van deze problematiek. Projecten in Griekenland, Honduras en Zimbabwe toonden aan dat het versterken van het zeggenschap van vrouwen en steun krijgen van de gemeenschap belangrijk is, omdat het kan zorgen voor een positieve betrokkenheid op het gebied van seksuele en reproductieve gezondheid. Dit kan dan weer positief doorwerken in de maatschappij.

In elk van deze drie landen hebben vrouwen, meisjes, mannen, ouders en buren een boeiend verhaal te vertellen over hun rol in deze verandering en hoe ze dit stimuleren. 

Een stem laten horen voor transgender vrouwen die asiel aanvragen

Vervolging zet mensen er toe aan om ver van huis asiel aan te vragen. Dit is het geval voor een kleine gemeenschap van transgendervrouwen die in de loop van de tijd Cuba is ontvlucht om veiligheid te zoeken in Griekenland. Hoewel de vrouwen nu veiliger zijn, hebben ze nog steeds moeite om toegang te krijgen tot gezondheidszorg in hun nieuwe woonplaats.

De meeste trans die hier kwamen, hebben geen medicijnen. Ze krijgen te maken met seksueel overdraagbare aandoeningen - dat is het leven. Maar het is heel moeilijk om de medische hulp te vinden.

Yuli, voorvechtster van haar gemeenschap.

Sinds 2016 beheert AZG een ambulant dagzorgcentrum in Athene. Momenteel biedt de kliniek een uitgebreid pakket multidisciplinaire diensten aan voor mensen die willen migreren, mensen die asiel aanvragen, vluchtelingen en gemarginaliseerde groepen mensen die gezondheidszorg nodig hebben. Alle activiteiten worden ondersteund door een groot team van culturele bemiddelaars, zoals vertalers. Zij maken ook deel uit van het stedelijke outreach-team en breiden de diensten zoveel mogelijk uit naar gemeenschappen zoals die van Yuli.

Het is Yuli haar missie om haar deelgenoten aan te moedigen en te motiveren om hun seksuele gezondheid en zelfbescherming prioriteit te geven. 

Opkomen voor de seksuele gezondheid van sekswerkers 

Voor sekswerkers in San Pedro Sula is de toegang tot medische en psychologische zorg beperkt omwille van het sociale stigma en het gebrek aan inclusieve diensten. Het oordeel van de samenleving weerspiegelt zich in de houding van het medisch personeel. Er is minachtende houding ten opzichte van sekswerkers die informatie, bescherming tegen infecties of behandeling zoeken, terwijl zij zich juist welkom moeten voelen. 

In juli 2021 opende AZG een kliniek in San Pedro Sula om de toegang tot zorg voor sekswerkers en LGBTQIA+ gemeenschappen te verbeteren. Nadia bezoekt de kliniek nu bijna twee jaar:

Het is een zegen geweest om de kliniek van AZG te vinden. Ik kan er alles vinden: preventie en bestrijding van HIV, syfilis en seksueel overdraagbare aandoeningen, gezinsplanning, psychologische hulp en maatschappelijk werk.

Outreach-teams bezoeken ook de gemeenschap om wantrouwen en verkeerde informatie tegen te gaan. "Persoonlijk heb ik te veel geleden in de periode dat ik niet voor mezelf zorgde," zegt Nadia. "Ik besefte dat alles een prijs heeft en dat voor mezelf zorgen onbetaalbaar was."

Tienermoeders betrekken bij gezondheidszorg en sociale steun 

Voor tienermeisjes in Zimbabwe is zwanger worden taboe, en bovendien hebben ze vaak weinig of geen inspraak in beslissingen die hun lichaam en leven beïnvloeden. Ze hebben ook weinig of geen toegang tot passende informatie en diensten en worden ontmoedigd om die te zoeken.

In 2020 sloten de scholen en werd werk, inkomen en beweging beperkt door COVID-19. Er was toen een sterke toename van ongeplande zwangerschappen in Zimbabwe en in de gemeenschap rond het programma voor seksuele en reproductieve gezondheid van AZG voor jongeren in Mbare en Epworth. Het AZG-team richtte de TeenMumsClub op, om in te spelen op de specifieke behoeften van de zwangere meisjes. 

Toen Marvellous zwanger werd vlak voordat ze aan een nieuw schooljaar begon, waren haar ouders geschokt

Ik wist niet wat ik moest doen of tot wie ik me moest wenden

Maar toen ze de TeenMumsClub ontdekte, kreeg ze de kans om andere meisjes zoals zij te ontmoeten. Ze kon leren over de risico's van zwangerschap op jonge leeftijd en kennis vergaren over onderwerpen als anticonceptie, veilige seks en zwangerschap. Haar ervaring inspireerde haar om peer educator te worden in de TeenMumsClub.