"Ik heb een paar keren gedacht ‘Hoe is dit in godsnaam mogelijk?’": verpleegkundige Marie is net terug uit Oekraïne

Verpleegkundige Marie Burton is net terug uit Oekraïne, waar ze onze medische trein mee coördineerde. Marie praat over de patiënten die we evacueerden, de bange momenten die ze beleefde en de ongelooflijke kracht van haar Oekraïense collega’s.

“Begin april kreeg ik van Artsen Zonder Grenzen het voorstel om de medische trein – die patiënten in Oekraïne uit het front evacueert – mee te coördineren. Ik praatte met Brice, die alle noodhulp voor Oekraïne vanuit Brussel organiseert. Ik zei hem dat ik een fysieke job zocht, zonder al te veel papierwerk. Hij vertelde me dat dat exact de job zou zijn, maar dat het kon gebeuren dat ik drie dagen na mekaar niet zou slapen. Uiteindelijk zou ik een hele maand lang nauwelijks slapen…

Fenomenaal werk van Oekraïense collega’s

Ik werkte eerder al met Artsen Zonder Grenzen in Gaza, Syrië, Irak, de Centraal-Afrikaanse Republiek… Ik ken het reilen en zeilen op het terrein dus best goed. Wanneer je een nieuwe interventie start, begin je vanaf nul en moet je snel een heleboel dingen opzetten. Het werk dat het lokale personeel daarin steeds doet, is van onschatbare waarde. In Oekraïne was de snelheid waarmee de trein operationeel werd, ongezien. Het duurde maar een paar dagen om een eenvoudige trein volledig van medische apparatuur te voorzien. Werkelijk fenomenaal.

Telkens weer adrenaline bij binnenrijden station

Met de trein evacueren we (soms zwaargewonde, kritieke) patiënten van de frontlinies in het oosten naar veiligere plekken in het westen van Oekraïne. Onze focus op de trein ligt vooral op patiënten stabiliseren.  Daarna verwijzen we hen door naar ziekenhuizen die nog functioneel zijn. De trein rijdt om de 3 dagen heen en weer maar de routes kunnen nu en dan verschillen. Bij elke stop stijgt de adrenaline omdat we niet weten hoe het precies zal verlopen, of de ambulances er zullen staan, met wat voor soort verwondingen we te maken zullen krijgen ... Tussen wat er op papier wordt aangekondigd en de werkelijkheid zit er een groot verschil. Maar vooral… we kunnen niet lang in de stations blijven, omdat stations in Oekraïne soms een doelwit zijn. Iedereen moet zo snel mogelijk aan boord.

De patiënten aan boord van onze medische trein

Onze patiënten aan boord? Veel bejaarden die wekenlang in de kou van een bunker hebben gezeten, zonder enige voorzieningen. Totaal verpauperd, velen hadden doorligwonden en etterende zweren. Er hing een penetrante stank in de trein. Wij waren allemaal geschokt om hen zo te zien en vooral om ons voor te stellen hoe zij wekenlang ondergronds, zonder hulp, hebben doorgemaakt.

We vervoerden ook veel brandwondenslachtoffers, die waren geraakt bij bombardementen. Sommigen zonder kleren, zonder papieren, zonder iets. Zij kwamen letterlijk enkel bij ons toe met een plastic zakje in de hand, en daarin een flesje water en een pakje zakdoeken.

“Mijn God, hoe is dit mogelijk?”

Ik herinner me ook een kleine jongen die een stuk metaal in zijn hoofd had. Hij was verlamd aan één kant en kon niet meer praten. Hij had dringend een zeer gespecialiseerde operatie nodig. En natuurlijk had het ziekenhuis aan het front hiervoor niet de middelen. Ik heb echt een paar keren gedacht: “Mijn God, hoe is dit mogelijk?” en ik ben al wel wat gewend eigenlijk na al die jaren. Want dit is niet mijn eerste crisissituatie. Ik begrijp dat de oorlog in Oekraïne heel veel mensen in Europa raakt, net omdat het zo dicht bij huis gebeurt. Maar ik verzeker je, de gruwel van oorlog en conflict, zowel dichtbij als ver weg, is overal gelijk.”