Toegang tot betaalbare aidsremmers voor veel landen onder druk

Verschillende ontwikkelingen zetten de toegang tot betaalbare aidsremmers voor middeninkomenslanden onder druk, met mogelijk rampzalige gevolgen voor de strijd tegen hiv/aids.

Naar verwachting komt in 2020 70 procent van alle mensen met hiv uit zogeheten middeninkomenslanden. Juist voor deze landen dreigt de toegang tot betaalbare medicijnen in het gedrang te komen, met mogelijk rampzalige gevolgen voor de strijd tegen hiv/aids. Dat stelde Artsen Zonder Grenzen op de Internationale Aids Conferentie in Vancouver.

Serieuze bedreiging van strijd tegen hiv

‘Handelspartners willen regels opleggen die toegang tot betaalbare medicijnen beperken en door het beleid van het Global Fund ter bestrijding van hiv/aids, tuberculose en malaria hebben veel landen minder geld te besteden aan medicijnen,’ zegt Leela Menghaney, hoofd van de medicijncampagne MSF Acces in India. ‘En dat terwijl de gestelde werelddoelen op het gebied van hiv-bestrijding juist vragen om opschaling van mensen onder behandeling. Als deze ontwikkelingen doorgezet worden, is dat een regelrechte ramp voor middeninkomenslanden en een serieuze bedreiging van de wereldwijde strijd tegen hiv en van andere initiatieven voor de verbetering van de zorg.’

Middeninkomenslanden

De term ‘middeninkomenslanden’ is een kunstmatige classificatie die voorbij gaat aan de werkelijke gezondheidssituatie in die landen. Zo vindt meer dan de helft van de projecten van Artsen Zonder Grenzen plaats in deze landen, waar onder meer India, Kenia, Lesotho, Myanmar en Swaziland onder vallen en waar nog altijd 70 procent van de armste mensen ter wereld en waar nu al 60 procent van de mensen met hiv leven.

Verschillende ontwikkelingen zetten de toegang tot betaalbare medicijnen voor middeninkomenslanden onder druk. Zo ziet Artsen Zonder Grenzen dat de farmaceutische industrie prijsstrategieën voor bepaalde aidsremmers ontwikkelt die het middeninkomenslanden onmogelijk maken om deze medicijnen voor een betaalbare prijs aan te schaffen.

Versterken patenten

Deze week vinden onderhandelingen plaats over het Trans-Pacific Partnership (TPP). Eén onderdeel van deze overeenkomst betreft voorschriften die patenten en monopolies op medicijnen versterken. Dat maakt het moeilijker voor overheden om langdurige patenten op medicijnen aan te vechten en beperkt de ontwikkeling van generieke, betaalbaardere varianten van die medicijnen.

Daarnaast heeft het Global Fund een financieringsmodel opgesteld dat gebaseerd is op inkomensclassificaties in plaats van medische noden. Als gevolg hiervan krijgen middeninkomenslanden als Oekraïne en Vietnam nu minder financiële hulp en worden zij hierdoor beperkt in hun hulp aan bepaalde groepen zieke mensen.

Druk op India

Tot slot oefenen overheden – onder meer van de Verenigde Staten en in de EU – druk uit op India om haar progressieve patentwetten aan te passen. India staat juist bekend als de apotheek van de arme landen, omdat er op grote schaal generieke, betaalbare medicijnen ontwikkeld worden.

‘Betaalbare aidsremmers zijn cruciaal geweest om 15 miljoen mensen met hiv onder behandeling te krijgen,’ zegt Dr. Peter Saranchuck, TB/HIV-adviseur van Artsen Zonder Grenzen. ‘Maar als we kijken naar de volgende 15 miljoen mensen zien we dat middeninkomenslanden steeds moeilijker aan betaalbare aidsremmers kunnen komen.’