Johnson & Johnson, laat de prijs zakken! Van onbetaalbare behandeling voor tuberculose naar 1 dollar per dag!

Stel je voor dat je tuberculose hebt opgelopen,  de dodelijkste infectieziekte ter wereld.

Jouw dokter komt vervolgens met goed en slecht nieuws.

Het slechte nieuws is dat je een vorm van tuberculose hebt waarvoor de meest gebruikelijke geneesmiddelen niet meer werken. De dokter kan je wel nog een cocktail van medicijnen voorschrijven, maar niet alleen zal de behandeling erg lang en moeilijk zijn, je hebt uiteindelijk maar één kans op twee dat je overleeft en geneest.

Maar geen paniek! Jouw dokter heeft ook goed nieuws. Een team van Belgische onderzoekers ontdekte onlangs een gloednieuwe molecule die bestand is tegen jouw resistente vorm van tuberculose: bedaquiline. Dankzij bedaquiline, zien je kansen op herstel er plots een pak beter uit.

Maar naar alle waarschijnlijk kunnen noch jijzelf, noch jouw dokter beslissen welke van deze twee behandelingen je zal volgen. Dat is namelijk grotendeels afhankelijk van het farmaceutische bedrijf Johnson & Johnson, die eigenaar is van het patent op bedaquiline. Johnson & Johnson kan dus als enige beslissen over de prijs van het geneesmiddel dat je zo hard nodig hebt.  

Waarom is bedaquiline zo belangrijk?

Bedaquiline, de eerste innovatie in de strijd tegen tuberculose sinds bijna een halve eeuw, werd ontdekt door teams van het Belgische farmaceutische bedrijf Janssen, dat behoort tot de Amerikaanse farmareus Johnson & Johnson. Bedaquiline wordt aanbevolen door de Wereldgezondheidsorganisatie om vormen van tuberculose te behandelen die resistent zijn geworden tegen oudere, reeds bestaande geneesmiddelen. Elk jaar worden wereldwijd ongeveer een half miljoen mensen met een resistente vorm gediagnosticeerd.

In de meeste landen dienen patiënten met resistente vormen van tuberculose dagelijks injecties te ondergaan, met blijvende, ernstige bijwerkingen, variërend van psychose tot doofheid en aanhoudende misselijkheid. Bovendien hebben deze behandelingen slechts 55% van de mensen met resistente tuberculose en slechts 34% van de mensen met ultraresistente tuberculose genezen.

"Met de ontdekking van bedaquiline kregen we weer hoop. Voordien, stonden wij als arts steeds machtelozer tegen die gevaarlijke vormen van tuberculose. Nauwelijks één op de twee patiënten kon hopen te herstellen na een verschrikkelijk lange, moeilijke en pijnlijke behandeling. Van de 130.000 mensen met resistente tuberculose die wereldwijd behandeld worden, kan 80 % van de patiënten effectief geholpen worden met bedaquiline. Maar slechts 12.000 van hen hebben er momenteel toegang tot, voornamelijk vanwege de hoge prijs die wordt gevraagd," zegt Dr. Marc Biot, operationeel directeur van Artsen Zonder Grenzen.

1 dollar per dag per patiënt

Ondanks gezamenlijke inspanningen in onderzoek en ontwikkeling van de wereldwijde tuberculosegemeenschap wordt de prijs van bedaquiline uitsluitend bepaald door Johnson & Johnson, de houder van het patent. Een behandeling van zes maanden voor één persoon varieert van 25.000 euro in België tot 365 euro in Zuid-Afrika. Artsen Zonder Grenzen eist één enkele prijs, wereldwijd: 1 dollar per dag per patiënt.

Momenteel is de laagste prijs die door Johnson & Johnson wordt aangerekend nog steeds dubbel zo hoog als de prijs die door Artsen Zonder Grenzen wordt gevraagd. Maar onderzoekers aan de Universiteit van Liverpool berekenden dat bedaquiline tegen aan een veel lagere winst kan worden geproduceerd en verkocht. Als er minstens 108.000 behandelingen per jaar zouden worden verkocht, kan bedaquiline al winstgevend zijn voor nauwelijks 25 cent per dag. Aan 1 dollar per dag, zou de prijs van bedaquiline voor 20 maanden behandeling, die nodig is voor mensen met resistente tuberculose, uiteindelijk 600 dollar per persoon kosten.

"De uitvinding van nieuwe geneesmiddelen voor de behandeling van resistente tuberculose was een kwestie van volksgezondheid, gezien de noodsituatie op het gebied van de gezondheid en de vitale impact ervan op honderdduizenden mensen. Om die reden heeft Johnson & Johnson talrijke subsidies ontvangen van openbare en filantropische instellingen voor de ontwikkeling van bedaquiline. Het publiek moet daarom ook een stem krijgen in de prijs die wordt bepaald", verklaart Dimitri Eynikel, beleidsmedewerker voor de campagne voor toegang tot geneesmiddelen van Artsen Zonder Grenzen.

Elk jaar worden wereldwijd meer dan tien miljoen mensen (bijna het equivalent van de Belgische bevolking) besmet met tuberculose. 1,7 miljoen mensen sterft eraan (ongeveer de Brusselse bevolking). 95% van de patiënten leeft in die in landen waar de overgrote meerderheid van de mensen met 2,5 euro per dag moeten rondkomen.

"Het verlagen van de prijs naar één dollar per dag zou een grote stap zijn in de goede richting. Een groot deel van het half miljoen mensen die lijden aan resistente vormen van tuberculose zou elk jaar een echte kans krijgen op genezing en dus ook niet langer de ziekte kunnen overbrengen op anderen”, besluit Marc Biot.